30 Ekim 2013

Pek Acaip İnsanlar Vol.1: Albert Kahn

Rabbim bazı insanları dünyaya anlam katsın diye yaratmış. Onlardan birisi Albert Kahn.

1860'da doğuyor, 1940'da ölüyor. Yahudi kökenli Fransız. Fena halde hayırsever. Sıfırdan başlıyor, kendi kendini yetiştirerek dönemin en varlıklı bankerlerinden biri oluyor. Ama onu farklı kılan para kazanma yeteneği değil. Serveti sayesinde insanlığa müthiş bir miras bırakıyor: "Yeryüzü Arşivleri".

Düşünün ki fotoğrafçılık daha emekleme aşamasında. Şanslı ve zenginsen, fotoğraf makinesini ömründe bir kere maaile iki dirhem bir çekirdek fotoğraf çektirirken görüyorsun. Fotoğrafları renklendirmeyi sağlayan otokrom yöntemi 1904'te keşfedilmiş, yeni yeni deneniyor. Seyahat desen, kısacık mesafeleri kat etmek için günlerce yol gidiyorsun.

İşte bu ortamda, Kahn, Asya ve Amerika'ya yaptığı seyahatlerde fotoğrafçılık dersleri almış şoförüne fotoğraf çektirtiyor. Ama yetmiyor, Fransa'ya döner dönmez "insanlığın kaybolması an meselesi olan taraflarını ve alışkanlıklarını" muhafaza etmeyi kafaya koyuyor. Bu işin küresel barışa katkı sağlayacağına inanıyor. Delilikle dahilik arasındaki ince çizgi meselesinde Kahn deha tarafında kalanlardan. Sen tut yıllarca dünyanın dört bir yanına fotoğrafçı ve kameraman ekipleri gönder. Hem de hayrına. Osmanlı İmparatorluğunun çöküşünden İrlanda'daki son geleneksel Kelt köylerine, 1.Dünya Savaşından Moğolistan çöllerine tüm dünyayı bizim için donduruyor adam. Bir fotoğraf, bin hikaye, her biri inanılmaz. 1909-1931 yılları arasında beş kıtada, elliden fazla ülkede, toplam 72.000 otokrom (renkli) fotoğraf, 4.000 siyah beyaz fotoğraf ve yüz saat civarında film topluyor. Adam resmen binlerce kareyi birleştirerek insanlığın resmini çekmeyi başarıyor. Buyrun size üç-beş örnek (resimlere tıklayarak büyütebilirsiniz).

HİNDİSTAN
BENİN
BOSNA - Mostar Köprüsü

 BREZİLYA
 BULGARİSTAN - Büyük ihtimalle Osmanlı'ya karşı savaşan çeteciler
 CEZAYİR
 CİBUTİ
ÇİN 
FAS
 FİLİSTİN
FRANSA - 1.Dünya Savaşı cephe gerisinde hastane
FRANSA
 FRANSA
 HİNDİSTAN 
 HOLLANDA
 İNGİLTERE
 İSVİÇRE
 KAMBOÇYA
 KANADA
 KARADAĞ
 LÜBNAN
 MOĞOLİSTAN
 MOĞOLİSTAN - Açlıktan ölmeye mahkum edilmiş bir kadın
 NORVEÇ
 SIRBİSTAN
SURİYE
 TÜRKİYE
 TÜRKİYE
 VİETNAM
 VİETNAM
 YUNANİSTAN
 YUNANİSTAN
Arşivde, Albert Kahn için çalışan Sauvegeot ve Gadmer tarafından 1922'de Ankara'da çekilmiş Atatürk otokromu bile mevcut. Atatürk'ün ilk renkli fotoğrafı olması muhtemel.










Ne acıdır ki insanlığa bunca katkı sağlayan bu adam, 1929'da patlak veren ve yıllar süren ekonomik buhranda servetini yitiriyor ve projeyi sonlandırmak zorunda kalıyor. Bugünkü imkanlarla bile bunu yapabilecek fazla babayiğit yoktur, o dönemi hayal bile edemiyorum. İnsanoğlu namına konuşayım; çok çok pek çok müteşekkiriz.

Meraklısına Dipnot: Paris'e yolunuz düşerse Albert Kahn Müzesi ve Bahçeleri'ne uğrayabilirsiniz.

Meraklısına Dipnot 2: Yurtdışı alışveriş sitelerinde David Okuefuna'nın "The Wonderful World of Albert Kahn" kitabı satılıyor.

4 yorum:

  1. Merhaba. Albert Kahn'ın adını yeni duyuyorum. İnsanlık adına teşekkür etmişsin ama bir kere de ben teşekkür edeyim. Nur içinde yatsın. Gerçekten de yaptığı işe şapka çıkarmamak elde değil.
    ***
    Moğol kadının hali ne kadar acıklı!

    Sağlıkla...

    YanıtlaSil
  2. Keşke daha çok olsa böylelerinden... Daha renkli bir dünya olurdu...

    YanıtlaSil
  3. moğol kadın 1913 de çekilmiş... çok çarpıcı bir resimdi !

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim de aklıma kazınan resimlerin başında geliyor...
      İnsan arkasında yatan dramı merak etmeden alamıyor kendini.

      Sil