Bir Tutam Tirilye

Bursa'yı biliriz. Mudanya'yı da biliriz. Ama taş çatlasa 12 km ötedeki Tirilye'yi pek bilmeyiz. İyi ki de bilmeyiz.
Belki de isminin önce Tirilye, sonra Mahmutşevketpaşa, sonra Zeytinbağı, son olarak da yine Tirilye olarak değiştirilmesinin sebebi ahalinin kafasını karıştırarak izini kaybettirmektir. Laf aramızda Tirilye adını Yunancadaki "trigla" yani barbun balığından almış olabilir. Marmara Denizine nazır restoranlarda barbunu afiyetle götürürken insan kavrıyor nedenini.

Bugün beldenin nüfusu 2000 ya var ya yok. Kurtuluş Savaşının bitmesiyle Tirilyeli Rumlar mübadeleyle Yunanistan'a göç eder. Ve zeytincilik de bir daha geçmişteki cafcaflı günlerindeki gibi olmaz. Üretim devam ediyor, sektör ekonominin yine can damarı ama bir şeyler eksik. Kasabanın Bandırma istikameti çıkışında itfaiyenin yanında zeytin kooperatifinin terk edilmiş fabrikası görülesi. Zeytinden anlayanlar bilir, çekirdeği ufak, kabuğu ince, lezzeti bol, meşhur Tirilye zeytininin kaynağı işte burası. Memleketin başka bölgelerinde zeytin ağaçlarına da Tirilye aşısı yapılıyormuş fakat aynı lezzet yakalanamıyormuş. Tirilye'de zeytinin yanı sıra, köylülerin el değmeden ürettiği zeytinyağını pet şişelerde esnaftan almak da mümkün, markalaşmış Emil İsmail'in dükkanından almak da.

Tirilye Zeytinlikleri

Fatih Camii - Fotoğraf Panoramio: Haluk Cömertel

Güzelim cumbalı Rum evlerinin çoğu harabe halinde ama yine de eski günlere dair fikir veriyor. Hele bir Taş Mektep var ki bakınca insanın içi parçalanıyor. Heybetli mi heybetli, 1900'lerin başında yapılmış, savaş öksüzlerine yurt olmuş, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'a okul olmuş, olmuş da olmuş. Bugün bitmiş gitmiş kül olmuş, bu hali de hepimize günah yazıyor, biline.
Kiliseden devşirme Fatih Camii de görülmeye değer. Sokak aralarında eski kiliseler, çeşmeler çıkabiliyor karşınıza. Bizans, Rum, Osmanlı mimarisi, her şey burada mübarek. Tek tük restorasyon çalışmaları var. En başarılısı Trilyalı Butik Otel, kalmadım ama dışarıdan bakınca "elleri dert görmesin" dedirtiyor. Allahtan birileri akıl edip bölgeyi 1980 yılında sit alanı ilan etmiş de uyanık müteahhitlerin talanından şimdilik kurtulmuş.
Tepeden manzara seyredeyim diyenler Çamlı Kahveye uğrayabilirler.

Taş Mektep

Tirilye Sokakları

Gelelim olmazsa olmazımız yeme içme faslına. Balığa hiç değinmiyorum, barbunu tekiri doya doya yiyin, böylesini kolay kolay bulamazsınız. Havasından mıdır suyundan mıdır yeşili yeşil, salatası salata. Lakerda on numara beş yıldız. Daha restorana oturmadan önünüze zeytin kendiliğinden geliveriyor, elinizi korkak alıştırmayın.

Tirilye, denizi, yol boyu zeytinlikleri, hoşsohbet esnafı, eski evleri, leziz balıklarıyla pek tatlı, pek korunmuş bir yer. Tadı tuzu huzuru da burada zaten. Burada rakı-balık yapmadan ölen adam eksik gider. Yanında sevdiceği olana fazladan bonus yazar.
Ama biz yine fazla dillendirmeyelim, aramızda kalsın ki hep böyle kalsın.

Tirilye Çarşısı